پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در حدیثی میفرماید: «شستن صورتها و دستها و مسح سر و پاها در وضو، رازی دارد. شستن صورت در وضو یعنی، خدایا! هر گناهی که با این صورت انجام دادم، آن را شستوشو میکنم تا با صورت پاک به جانب تو بایستم و عبادت کنم و با پیشانی پاک سر بر خاک بگذارم. شستن دستها در وضو یعنی، خدایا! از گناه دست شستم و به واسط? گناهانی که با دستم مرتکب شدهام، دستم را تطهیر میکنم. مسح سر در وضو یعنی، خدایا! از هر خیال باطل و هوس خام که در سر پروراندهام، سرم را تطهیر میکنم و آن خیالهای باطل را از سر به دور میاندازم. مسح پا یعنی، خدایا! من از رفتن به مکان زشت پا میکشم و این پا را از هر گناهی که با آن انجام دادهام، تطهیر می کنم.»(1) در حدیثی از امام رضا(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «اِنَّما اُمِرَ بِالْوضوءِ وَ بُدِئَ بِهِ لِاَنْ یکُونَ الْعَبدُ طاهراً اِذا قَامَ بَینَ یدَی الْجَبَّارِ عِندَ مُناجاتِهِ اِیاهُ مُطیعاً لَهُ فِیما اَمَرَهُ نَقِیا مِنَ الْاَدْناسِ وَ النَّجاسَةِ مَعَ ما فِیهِ مِنْ ذَهابِ الْکَسَلِ وَ طَرْدِ الْنُّعاسِ وَ تَزکِیةِ الْفُوادِ لِلْقِیامِ بَینَ یدَی الْجَبَّارِ.»(2) «برای این، دستور وضو داده شده که آغاز عبادت با آن است و بندگان وقتی که در پیشگاه خدا میایستند و با او مناجات میکنند، پاک باشند و دستورهای او را به کار بندند و از آلودگیها و پلیدیها برکنار شوند. علاوه بر این، وضو سبب میشود که آثار خواب و کسالت از انسان دور شود و قلب او برای قیام در محضر خداوند نور و صفا یابد. در حدیثی دیگر دربار? ثواب وضو میفرماید: «بدان که در وضو چون صورت خود را بشویی، گناهانی که با زبان و چشمانت مرتکب شدهای، پاک میشود و چون دستهایت شسته شود، گناهانت از سوی راست و چپ میریزد و آنگاه که پاهایت را مسح میکنی، گناهانی که با پاهایت مرتکب شدهای، پاک میشود.»(3) شستن دستها در وضو، اشاره به دست کشیدن از خواهشهای نفسانی و شهوات حیوانی است. شستن صورت، شستن غبارِ توجه به غیرحق است و مسح سر، سرخط بندگی است و مسح پا، پشت پا زدن به غیرخدا و قدم زدن در ساحت حرم حضرت خداوند اشاره میکند.(4)
1. من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 302، ح 2138. 2. وسائل الشیعه، ج 1، ص 257. 3. میرمحمد عبدالحسیب، مناهج الشارعین، ص 165. 4. عبدالحسین تهرانی، اسرار الصلاة، صص 101 و 102. موفق و پیروز باشید.
