آیتالله عبدالله جوادی آملی در کتاب «امام المهدی(عج) موجود موعود» علاوه بر بیان فضائل منتظران به بازگویی وظایف آنها در دوران غیبت میپردازد که در ادامه میآید:
*فضائل منتظران
منتظران حقیقى ولىّ عصر(عج) که به حق، عارف ولایت اولیاى الهىاند، از فیض إِحْدَى اَلْحُسْنَیَیْنِ برخوردارند، زیرا یا به دیدار و ادراک ظهور آن حضرت مفتخر مىشوند یا به منزلت کسانى مىرسند که همراه حضرتش جهاد کرده باشند.
مسلّم، درجات و مراتب منتظران و یاوران آن حضرت در معرفت، ایمان و انتظار ظهور او متفاوت است؛ اما بار یافتن به مقام إِحْدَى اَلْحُسْنَیَیْنِ به فراخور مرتبهشان بهره همگى آنان خواهد بود.
امام باقر(ع) فضائل مؤمنان منتظر را چنین بیان مىدارند: العارف منکم هذا الأمر المنتظر له المحتسب فیه الخیر، کمن جاهد و اللّه مع قائم آل محمد(ص) بسیفه! ثمّ قال: بل واللّه کمن جاهد مع رسول اللّه(ص) بسیفه! ثم قال الثالثة: بل واللّه کمن استشهد مع رسول اللّه(ص) فی فسطاطه و فیکم آیة من کتاب اللّه؛ قلت أیّ آیة؟ جعلت فداک! قال: قول اللّه(عزّوجل): وَاَلَّذِینَ آمَنُوا بِاللّ?هِ وَرُسُلِهِ أُول?ئِکَ هُمُ اَلصِّدِّیقُونَ وَاَلشُّهَد?اءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ؛ ثمّ قال: صرتم واللّه صادقین شهداء عند ربکم!
اینان را قرآن کریم از مصادیق مؤمنان به غیب شمرده و پیامبر عظیم الشأن اسلام از آنان به نیکى یاد فرموده است: یغیب عنهم الحجة لا یسمّى حتى یظهره اللّه فإذا عجّل اللّه خروجه یملأ الأرض قسطا وعدلا کما ملئت ظلما وجورا؛ ثمّ قال(ص): طوبى للصابرین فی غیبته! طوبى للمقیمین على محجّتهم! اولئک وصفهم اللّه فی کتابه، فقال: اَلَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وقال أُول?ئِکَ حِزْبُ اَللّ?هِ أَلا? إِنَّ حِزْبَ اَللّ?هِ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ.
*تکالیف و وظایف منتظران
1. امامشناسى
دعاى نورانى وجود مبارک امام صادق(ع) نخستین وظیفه انسان اهل انتظار را تبیین مىکند: اللّهمّ! عرّفنی نفسک، فانّک إن لم تعرّفنی نفسک لم أعرف نبیّک. اللّهمّ! عرّفنی رسولک، فإنّک إن لم تعرّفنی رسولک لم أعرف حجّتک. اللّهمّ! عرّفنی حجّتک، فإنّک إن لم تعرّفنی حجّتک ضللت عن دینی.
شناخت امامت و امام، اولین وظیفه مؤمن اهل انتظار است که بر اساس معرفت توحید و شناخت نبوّت استوار مىشود، چون دانستیم پیامبر خلیفه خداوند است و براساس امر و وحى او سخن مىگوید و کار مىکند، آنگاه مىبایست امام را در پرتو معرفت پیامبر بشناسیم، وگرنه مىپنداریم مسأله امامت را مىتوان تحت لواى سقیفه به سامان رسانید.
از آنجا که امامت جز نیابت رسالت نیست و نائب جز سخن منوب عنه را نمىگوید، آنکه منوب عنه را شناخت، به معرفت نائب او بار مىیابد و چون بدین پایه رسید، مشکلات علمى و عملىاش حل خواهد شد؛ یعنى وقتى به این معرفت بار یافت و از مجراى امامت و نبوّت به توحید مرتبط شد، آنگاه در فکر و عمل، به غیر دین سر نخواهد سپرد و در تمامى عرصههاى زندگى دینسالار خواهد بود.
در عرصه امور اجتماعى، به مردمسالارى غیر دینى تن نخواهد داد و قانون را بر محور «امر اللّه» خواهد دانست نه «امر الناس»، از این رو به قانونى جز قوانین الهى که از بیان و بنان و تبیین مقام والاى نبوّت و امامت جارى مىشود، تسلیم نخواهد شد.
2. پویایى و تلاش
ادراک صحیح و روشن معناى انتظار اقتضا مىکند که انسان منتظر حرکتى دائمى و تلاشى پویا داشته باشد تا بر اثر آن خود و جامعه خویش را مهیاى ظهور امام منتظر(عج) سازد. فرمایش وجود مبارک امام صادق(ع) که لیعدنّ أحدکم لخروج القائم ولو سهما چراغ روشنایىبخش این راه خجسته است.
لحظه میمون ظهور ناپیداست و این خود سبب مىشود تا هر لحظه بیصبرانه در انتظار طلوع مبارکش باشیم. این انتظار عاقلانه در پرتو کلام نورانى صادق آل محمّد(ص) ما را بر آن مىدارد که خویش را با حرکت و تلاش در راه استعدادیابى و زمینهسازى ظهور حضرتش و فراخور خود حتى به اندازه مهیا کردن تیرى، آماده حضورش سازیم.
آنچه هست این تیر، گاه تیر بیان و بنان است و گاه تیرى درخور سایر عرصههاى علمى و نظامى یا باید توانمند باشیم که معارف الهى را شرح و تفسیر کنیم و توسعه دهیم و نشر و ابلاغ کنیم و با تمییز عقل از حسّ و قیاس و وهم و استحسان و خیال و مغالطه، در صیانت این چراغ نورانى بکوشیم یا با تسلط به فناورىهاى گوناگون در عرصههاى مختلف به ویژه در زمینه دفاع نظامى مهیّاى رویارویى با آنانى باشیم که زعم خاموشى شعله فروزان وحى را در سر مىپرورانند، گرچه داشتن هر دو سلاح، مطلوبتر است.
آنکه به انتظارى تهى از رزمآورى و مجاهده دل خوش مىدارد و گمان مىکند بىآمادگى براى جهاد و شهادت مىتوان منتظر موعود موجود بود، خیالى باطل دارد و کار انتظارش به سامان نخواهد رسید.